سازمانی خه‌باتی کوردستانی ئێران
توندوتیژی دژی ژنان پێناسەیەكی گشتیە بۆ كردەوەی توندتیژانە دژ بە ژنان. ئەو شێوە توندوتیژیە دژ بە گروپێكی تایبەتی خەڵك بەكار دەهێندرێ كە رەگەزی قوربانی هۆی سەرەكیە. كۆڕی گشتی رێكخراوی نەتەوەیەكگرتووەكان بەوشێوە پێناسەی توندوتیژی دژ بە ژنان دەكا: هەر جۆرە كردەوەیەكی توندوتیژانە لەسەر ئەساسی رەگەز كە بێتە هۆی زیان و ئازاری جەستەیی، جنسی یان رۆحی ژنان، كە خۆی لە هەڕەشە و مەجبور كردن، یان بەرتەسك كردنەوەی ئازادیە كۆمەڵایەتی و تایبەتەكاندا دەبینێتەوە. بۆ ئەوەی گرینگی و زەرورەتی ئەو هەنگاوەمان بۆ دەركەوێ پێویستە سەرەپێیی چاوێك لە راپۆرتەكانی تایبەت بە توندوتیژی دژ بە ژنان لە جیهان بە گشتی و ئێران بەتایبەتی بخشێنین.
لە جیهاندا لە هەر سێ ژن یەك ژن دەبێتە قوربانی توندوتیژی خانەوادە (توندوتیژی جەستەیی یان جنسی) وە رێكخراوی تەندروستی جیهانی رایگەیاند كە لە هەر 18 چركەدا، ژنێك دەكەوێتەبەر هێرش و توندوتیژی لە بەرامبەردا دەكرێ. بە گشتی لە جیهاندا نزیك بە 140 ملوێن كچی لاو و ژن خەتەنە كراون، زوو بە شوودان و بەزۆر بەشوودانی كچانی منداڵ لە وەڵاتانی ئافریقاو رۆژهەڵاتی ناوەراست بە توندوتیژی دژ بە ژنان هەژمار دەكرێ.
توندوتیژی دژ بە ژنان لە چوارچێوەی ماڵ و شەقام و كۆڵان بەشێوەی جۆراوجۆر روو دەدەن. لە بێ رێزی كردن، شكاندنی حورمەت، زوو بەشوودانەوە هەتا چەوسانەوەی جنسی و سۆزداری لە نێوماڵ و شوێنی كار، تەڵاقی بە ناچاری، جیاوازی رەگەزایەتی بە تێكڕا ئەو نمونانەی توندوتیژین كە بوونە كۆسپ و تەگەرە لەبەردەم ژیانی ژنان دا.
بەداخەوە بەهۆی ئەوەی لە كوردستان و ئێراندا رژێم لەو پێوەندەدا هیچ ئامار و داتایەك بڵاو ناكاتەوە ناتواندرێ بە پێی ئامار قسە لە سەر قوربانی بوونی ژنان لەو وەڵاتەدا بكرێ. بەڵام بەهۆی بیری پیاوسالانە هەوڵ دەدرێ ئەو توندوتیژیانەی لەگەڵ ژنان دەكرێ بە كردەیەكی نۆرماڵ و سروشتی پاكانەی بۆ بكرێ، وە ژنان وا حاڵی بكرێ كە بە جلی سپی دەچێتە ماڵی مێرد و هەرچی بەسەر هات هەر ئەوەیە، دەنا دەبێ بە كفنی سپی لێی بێتە دەر! توندوتیژی دژ بە ژنان لە ئێراندا شوێن و جێی تایبەتی نیە. ژنان لە ماڵەوە لە شەقام یان شوێنی كار توندوتیژیان لەگەڵدا دەكرێ. لە ماڵەوە لەلایەن باوك، پیاو و براوە دەكەوێتە بەر لێدان و سوكایەتی. هەروەها باسی تەڵاقی ژنان و پرۆسەی دادوەری و ئینتزامی و كۆمەلایەتی و خانەوادە و مەسەلەی ماف و حەق بۆخۆی باسێكی دوور و درێژ و قووڵ و ئاڵۆزە.
لە زۆرێك لە وەڵاتانی جیهان ناوەندگەلێكی تایبەت بە پاراستنی ژنان بوونیان هەیە كە لە ئەگەری لێدان و دەستدرێژی پەنای بۆ دەبەن، بەڵام لە ئێراندا ئەو جۆرە ناوەندانە بوونی نیە كە بتوانن لە باری سۆزداری و قانوونی و كارناسیەوە پشتیوانی لە ژنان بكەن.
لە ئێرانی ژێر دەسەڵاتی ئاخوندان، هۆی سەرەكی توندوتیژی دژ بە ژنان بە كەلتور، قانوونیێك دەزاندرێ كە رێگە بە بەرابەری ژن و پیاو نادا و رێگە خۆشكەرن بۆ جیاوازیدانان لە نێوان ئەو دوو رەگەزەدا. جیاوازیدانانیش بۆ خۆی هۆیەكە بۆ توندوتیژی و هاوكات پەرەی پێ دەدا و ئەو روانینانەی خانەوادە و كۆمەڵگا لەسەر ژن لە جیاوازیدانانەوە سەرچاوە دەگرێ.
بێگوومان دەكرێ 25ی نوامبر دەرفەتێك بێ بۆ كار و چالاكی فەرهەنگی و رۆشنبیری لەنێو كۆمەڵگە سوننەتی و داخراو پیاوسالارەكان كە تیایاندا توندوتیژی دژ بە ژنان بە كردارێكی ئاسایی كەلتووری و قانوونی چاوی لێدەكرێ، بەتایبەت لە ئێرانی ژێر دەسەڵاتی ئاخوندان كە هەر لە یەكەم رۆژەكانی بە دەسەڵات گەیشتنیان ژنان یەكەم قوربانی دەستی دواكەوتویی و جەهالەتی ئاخوندان بوون.
ڕێکه‌وت: 2016-11-26 15:41:52
به‌شی ( وتاری کۆمه‌ڵایه‌تی )
دیمانه
به‌شی : دیمانه رۆژ: 2022-06-23
زیاتر ...
جەلال خۆشكەلام: بزوتنەوەی كورد پێویستی بە هاوخەباتی بوون و تێكۆشانی جددی هەیە
به‌شی : دیمانه رۆژ: 2020-04-23
وتووێژی ئەندامی سەرکردایەتی سازمانی خەباتی کوردستانی ئێران لەگەڵ ماڵپەڕی nnsroj
به‌شی : دیمانه رۆژ: 2020-01-27
شیلان محەمەدی: بزوتنەوەی ژنان لە ناوخۆ بزوتنەوەیەكی زیندوو چاوكراوەیە
به‌شی : دیمانه رۆژ: 2018-04-23
عەلی بەهرامی: هەتا زوڵم و چەوسانەوە هەبێ خەڵك بە چاوی ئومێدەوە لە ئەحزاب دەروانن
به‌شی : دیمانه رۆژ: 2018-04-20
سیاسی
به‌شی : سیاسی رۆژ: 2022-08-14
عەلی بەهرامیرۆژی هەینی 21ی گەلاوێژ، لە شاری نیۆیۆركی ئەمریكا ترۆریستێكی سەر بە رژیمی ئاخوندی ئێران بە چەقو پەلاماری سەلمان روشدی داو، ناوبراو بەهۆی ئەو كردەوەوە بە قورسی بریندار و رەوانەی نەخۆشخانە كرا. هێرش و پەلامارەكەی سەر سەلمان روشدی هەر زوو لە هەواڵدەریە جیهانیەكانەوە بڵاو كرایەوە و سەرنجی خەڵكێكی زۆری بۆ لای خۆیدا راكێشا و كاردانەوەی جۆراوجۆری لێ كەوتەوە.بەپێی سەرچاوەكان و وتەی پۆلیسی نیۆیۆرك ئەو ترۆریستەی هێرشەكەی ئەنجام داوە ناوی "هادی مەتەر" دانیشتووی ئەیالەتی نیوجێرسی ئەمریكا و لایەنگری حیزبوڵای لوبنان و رژیمی ئاخوندی ئێرانە.هەوڵی كوشتنی سەلمان روشدی لە دوای چاپ و بڵاوكردنەوەی كتێبی زیاتر ...
٥ی خەرمانان رۆژێکی مێژوویی و پڕشنگدار و هیوابەخش بۆ گەلی کورد لە کوردستانی ئێران
به‌شی : سیاسی رۆژ: 2022-08-12
